Δίαιτες Αποτοξίνωσης – Όλα όσα χρειάζεται να γνωρίζετε

Τι είναι οι δίαιτες αποτοξίνωσης;

Η δίαιτα αποτοξίνωσης είναι μια ειδική βραχυπρόθεσμη δίαιτα, που συνήθως διαρκεί από 3 ως 21 ημέρες. Οι απαρχές της ως διατροφικού προγράμματος ανάγονται στις Ηνωμένες Πολιτείες της δεκαετίας του 1980. Στην αύξηση της δημοτικότητάς τους συνέβαλε η ευρύτερη ενημέρωση του κόσμου σχετικά με τη χρήση χημικών στην εκτροφή ζώων και στη γεωργία και την επιβάρυνση του περιβάλλοντος με αέριους ρύπους. Στόχος της είναι να απαλλάξει το σώμα από διάφορες επιβαρυντικές για τον οργανισμό τοξίνες.

Τι είναι οι τοξίνες;

Οι τοξίνες είναι μόρια πρωτεϊνικής φύσης που είναι δηλητηριώδη για τον οργανισμό και τα οποία μπορεί να εισέλθουν στον οργανισμό είτε μέσω της τροφής είτε μέσω της εισπνοής αέριων ρύπων. Σύμφωνα με τους υποστηρικτές των αποτοξινωτικών διαιτών, οι συσσωρευμένες τοξίνες δεν επιτρέπουν στον οργανισμό να μεταβολίσει σωστά τις τροφές και δυσχεραίνουν το αδυνάτισμα.

Ορισμένες από τις τοξίνες που, σύμφωνα με τους θιασώτες των αποτοξινωτικών διαιτών, μπορούν να εισέλθουν στο σώμα μας είναι:

• Βαρέα μέταλλα, όπως κάδμιο, αρσενικό, νικέλιο, αλουμίνιο, χρώμιο, υδράργυρο, βανάδιο, στρόντιο, αντιμόνιο, κοβάλτιο και μόλυβδο τα οποία χρησιμοποιούνται σε διάφορες κατασκευαστικές διαδικασίες και περιέχονται σε αντικείμενα ευρείας χρήσης, όπως μπαταρίες, ηλεκτρονικός εξοπλισμός, κέρματα, οικιακά σκεύη, δοχεία αποθήκευσης τροφίμων κ.ά.
• Τοξικές χημικές ουσίες που εισάγονται στο σώμα διαμέσου των τροφών και του πεπτικού συστήματος μέσω των αλκοολούχων ποτών, καταλοίπων από παρασιτοκτόνα, χημικών προσθέτων σε επεξεργασμένα τρόφιμα, ή κατάχρησης φαρμακευτικών ουσιών.
• Τοξικές χημικές ουσίες που εισάγονται στον οργανισμό διαμέσου της αναπνευστικής οδού, μέσω διαφόρων διαλυτικών ουσιών, όπως προϊόντων περιποίησης νυχιών, καθαρισμού λεκέδων κτλ.
• Τοξίνες στο πεπτικό σύστημα που παράγονται από μικρο-οργανισμούς. Μολονότι πολλοί ειδικοί διαφωνούν σχετικά, για την απαλλαγή του εντέρου από αυτές τις τοξίνες συχνά ορισμένες αποτοξινωτικές δίαιτες συνδυάζονται με τη χρήση καθαρτικών και κλυσμάτων.
• Αμμωνία, ουρία και αλλά προϊόντα διάσπασης πρωτεϊνών.

Παρ’ ότι ο οργανισμός μας διαθέτει δικό του, αυτόματο μηχανισμό αποτοξίνωσης, η συνεχής εισροή τοξίνων και το άγχος αποδιοργανώνουν την ομαλή λειτουργία του. Μια δίαιτα αποτοξίνωσης, πάντα σύμφωνα με τους υποστηρικτές της, επιτρέπει στο σώμα

• να επικεντρωθεί στην επιδιόρθωση των ιστών του και στην καταπολέμηση των διαφόρων παθογενειών του,
• να αυξήσει την ενεργητικότητά του,
• να ενισχύσει την ομαλή λειτουργία του πεπτικού συστήματος,
• να απαλλάξει τον οργανισμό από επίμονους πονοκεφάλους και τυμπανισμό,
• να βελτιώσει τις διανοητικές λειτουργίες, τη συγκέντρωση καθώς και τη διάθεση,
• τη μείωση των αλλεργικών επεισοδίων,
• την ενίσχυση της άμυνας του οργανισμού κατά διαφόρων επεισοδίων γρίπης και κρυολογημάτων,
• την ομαλότερη ανανέωση των κυττάρων και συνεπώς την αντιγήρανση.

Πώς λειτουργεί μια δίαιτα αποτοξίνωσης;

Η δίαιτα αποτοξίνωσης συνίσταται σε διατροφή αποκλειστικά φυσικών τροφών που, σύμφωνα με τους υποστηρικτές της, θα ενισχύσει την ομαλή λειτουργία των «φίλτρων» του οργανισμού, των λεμφαδένων, των νεφρών και του συκωτιού.

Οι δίαιτες αποτοξίνωσης δίνουν έμφαση:

• στην ελάχιστη δυνατή πρόσληψη επεξεργασμένων χημικά τροφών·
• στην κατανάλωση αποκλειστικά οργανικών ή μη επεξεργασμένων τροφών, όπως φρούτων, λαχανικών και ιδιαίτερα εκείνων που έχουν αντιοξειδωτική και αποτοξινωτική δράση·
• στην κατανάλωση τροφών πλούσιων σε υγρά που επιταχύνουν τη λειτουργία των νεφρών και των εντέρων, δηλαδή των μηχανισμών αποβολής των άχρηστων ουσιών από το σώμα.

Ποια κριτική ασκείται στις δίαιτες αποτοξίνωσης;

Οι δίαιτες αποτοξίνωσης έχουν είτε φανατικούς υποστηρικτές, είτε φανατικούς πολέμιους. Σύμφωνα με τους τελευταίους, ο όρος «αποτοξίνωση» είναι απλά μια επίφαση επιστημονικότητας, ένα ένδυμα που απλώς καλύπτει μια εξαιρετικά αυστηρή και εξαντλητική δίαιτα. Μια τέτοια δίαιτα μπορεί να εξασφαλίζει εντυπωσιακά αποτελέσματα και ραγδαία απώλεια βάρους αλλά τα κιλά που χάνονται δεν είναι λίπος – είναι κυρίως νερό και μυϊκός ιστός. Συνεπώς, συχνά τα κιλά επανέρχονται σύντομα μετά τη διακοπή της δίαιτας. Ορισμένοι μάλιστα υποστηρίζουν ότι άτομα που βιώνουν απότομες αυξομειώσεις του βάρους τους εξαιτίας διαιτών αποτοξίνωσης συχνά αντιμετωπίζουν το θανάσιμο κίνδυνο μιας νευρικής ανορεξίας.

Ποιοι κίνδυνοι συσχετίζονται με τις δίαιτες αποτοξίνωσης;

Διαφόρων ειδών κίνδυνοι έχουν συσχετιστεί με τις δίαιτες αποτοξίνωσης. Εξετάστε τους σημαντικότερους από αυτούς:

• Άτομα που πάσχουν από διαβήτη αλλά δεν το γνωρίζουν ενδέχεται να υποστούν σοβαρές επιπλοκές στην υγεία τους λόγω μιας δίαιτας αποτοξίνωσης.
• Εξάψεις ή κρίσεις στομαχικού έλκους.
• Ζαλάδα ή τάση λιποθυμίας λόγω χαμηλής πίεσης.
• Διάρροια που μπορεί να καταλήξει σε αφυδάτωση και ανισορροπία των ηλεκτρολυτών στο σώμα.
• Ανεπάρκεια πρωτεϊνών ή ασβεστίου, λόγω δίαιτας χυμών μεγάλης διάρκειας.
• Πιθανότητα φθοράς των δοντιών λόγω ωμοφαγικών διαιτών μεγάλης διάρκειας.
• Εμφάνιση πονοκεφάλων.
• Αίσθημα κόπωσης.
• Δυσκοιλιότητα.
• Έξαρση ακμής.
• Ευερεθιστότητα.
• Έντονοι πόνοι κατά τη διάρκεια της περιόδου.
• Εμφάνιση ασθενειών λόγω μικροοργανισμών που ενυπάρχουν σε τρόφιμα, τα οποία, επειδή καταναλώνονται ωμά, δεν αποστειρώνονται σωστά.

Δίαιτες αποτοξίνωσης – υποκατηγορίες

Οι δίαιτες αποτοξίνωσης διακρίνονται σε διάφορες κατηγορίες, ανάλογα με το είδος των τροφών στις οποίες βασίζονται. Υπάρχουν, λόγου χάρη,

• δίαιτες αποτοξίνωσης ωμών τροφών («ωμοφαγικές» δίαιτες), που βασίζονται στην άποψη ότι μη επεξεργασμένες ή μαγειρεμένες τροφές αποτρέπουν τη συσσώρευση τοξινών στο πεπτικό σύστημα, ενώ οι ωμές έχουν μεγαλύτερη θρεπτική αξία και περιέχουν ένζυμα που βοηθούν στην καλύτερη λειτουργία του πεπτικού συστήματος. Ωμές τροφές θεωρούνται αυτές που δεν έχουν μαγειρευτεί σε θερμοκρασία μεγαλύτερη των 48°C.
• Αποκλειστικές δίαιτες, οι οποίες βασίζονται σε αποκλειστική κατανάλωση ενός ή δύο ειδών τροφής για μια περίοδο 10 – 14 ημέρες. Συνήθως η δίαιτα περιλαμβάνει την κατανάλωση συγκεκριμένων φρούτων, όπως μήλων, σταφυλιών και άλλων φρέσκων τροφών, συχνά σε υγρή μορφή, το πολύ για 2 εβδομάδες.
• Δίαιτες χυμών, οι οποίες βασίζονται στην αποκλειστική κατανάλωση χυμών φρούτων και λαχανικών, νερού και αφεψημάτων βασισμένων στο τσάι καθώς και σ’ άλλα βότανα. Οι δίαιτες αυτές διαρκούν λίγο, από 1 έως 3 μέρες, για ευνόητους λόγους. Σε αυτή την περίπτωση, το άτομο μπορεί να καταναλώνει από 900 ως 1800 γραμμάρια φρουτοχυμών την ημέρα, καθώς και τουλάχιστον 6 ποτήρια φιλτραρισμένου νερού. Ορισμένες δίαιτες χυμών επιτρέπουν την κατανάλωση λίγων λαχανικών μαγειρεμένων στον ατμό. Ωστόσο, οι περισσότερες περιλαμβάνουν την αποκλειστική κατανάλωση χυμών αλλά για πολύ σύντομο χρονικό διάστημα. Ορισμένοι συστήνουν και την παράλληλη κατανάλωση τσαγιού. Απαραίτητη προϋπόθεση για την αποτελεσματικότητα της δίαιτας είναι οι χυμοί να παράγονται από φρέσκα φρούτα και λαχανικά και να καταναλώνονται λίγα λεπτά – το πολύ 30 – μετά την παραγωγή τους. Οι συσκευασμένοι χυμοί δεν φέρουν αποτέλεσμα. Καλό είναι ο χυμός να μην ψύχεται στο ψυγείο, αλλά να καταναλώνεται άμεσα.
• Χορτοφαγικές και ημιχορτοφαγικές δίαιτες, που επιτρέπουν την κατανάλωση λαχανικών μαγειρεμένων στον ατμό, δημητριακών ολικής άλεσης, φρούτων και πρωτεϊνών – σε μικρές ποσότητες – άφθονου νερού και αφεψημάτων βασισμένων στο τσάι.

Πότε είναι πιο αποτελεσματική μια δίαιτα αποτοξίνωσης

Σύμφωνα με κάποιους υποστηρικτές αποτοξινωτικών διαιτών, η καλύτερη εποχή του χρόνου για αποτοξίνωση είναι οι θερμοί μήνες του χρόνου, αν και ορισμένοι προτιμούν τον Ιανουάριο, για να αντισταθμίσουν το … φαγοπότι της περιόδου των διακοπών του Δεκεμβρίου. Άλλοι συστήνουν ένα διήμερο αποτοξίνωσης να συνδυαστεί με κάποιο σαββατοκύριακο ή με κάποια άδεια από την εργασία, για να εξασφαλιστεί ξεκούραση και λιγότερο άγχος. Οι περισσότεροι από τους ένθερμους «οπαδούς» της αποτοξινωτικής δίαιτας σπάνια κάνουν αποτοξίνωση περισσότερο από δύο φορές το χρόνο.

Πότε πρέπει να κάνω δίαιτα αποτοξίνωσης;

Διάφοροι διατροφολόγοι που προωθούν τις δίαιτες αποτοξίνωσης παρέχουν ερωτηματολόγια που μπορούν να βοηθήσουν κάποιον να καταλάβει αν όντως χρειάζεται μια αποτοξίνωση. Ακολουθεί ένα παράδειγμα τέτοιου ερωτηματολογίου. Σύμφωνα πάντα με τους ίδιους, αν η απάντηση είναι καταφατική σε 4 τουλάχιστον ερωτήσεις, τότε μια αποτοξίνωση μπορεί όντως να ωφελήσει τον οργανισμό.

• Έχετε προβλήματα δυσκοιλιότητας;
• Λαβαίνετε κάποιου είδους χρόνια φαρμακευτική θεραπεία;
• Τρώτε κρέας συχνότερα από δύο φορές την εβδομάδα;
• Τρώτε συχνά έτοιμο φαγητό ή επεξεργασμένα τρόφιμα;
• Καπνίζετε;
• Είστε εκτεθειμένοι σε παθητικό κάπνισμα;
• Αντιμετωπίζετε συχνά αλλεργικές εξάρσεις;
• Υποφέρετε συχνά από φούσκωμα και άλλες εντερικές δυσλειτουργίες;
• Καταναλώνετε συχνά αλκοολούχα ποτά;
• Ζείτε σε μεγαλούπολη;
• Πίνετε νερό βρύσης, καφέ ή αναψυκτικά;
• Αισθάνεστε συχνά εξάντληση;
• Πάσχετε από ανήσυχο ύπνο;

Σύμφωνα με ορισμένους διαιτολόγους – διατροφολόγους, μια δίαιτα αποτοξίνωσης είναι απαραίτητη όταν ο οργανισμός εμφανίζει σημάδια υπερφόρτωσης και καταβάρυνσης. Μερικά από αυτά τα σημάδια μπορεί να είναι:

• συνεχείς και αδικαιολόγητες εναλλαγές στη διάθεση, ήπιοι αλλά επίμονοι πονοκέφαλοι,
• αδικαιολόγητη αίσθηση κόπωσης και εξάντλησης,
• έλλειψη συγκέντρωσης,
• διανοητική αδράνεια,
• στομαχικές και εντερικές ενοχλήσεις και δυσλειτουργίες, όπως ναυτίες, δυσπεψία, τυμπανισμός (φούσκωμα), δυσκοιλιότητα, κατακράτηση υγρών κτλ.,
• επίμονες αλλεργικές εξάρσεις,
• αυξομειώσεις στην πίεση του αίματος.

Πώς μπορώ να διευκολύνω τον οργανισμό μου να προσαρμοστεί σε μια δίαιτα αποτοξίνωσης;

Μια αποτοξινωτική δίαιτα είναι ένα πραγματικό … σοκ για τον οργανισμό, μια ολότελα γνήσια δοκιμασία. Σύμφωνα με τους υποστηρικτές της, υπάρχουν πράγματα που μπορείτε να κάνετε για να προετοιμάσετε το σώμα σας και να το διευκολύνετε να προσαρμοστεί. Για παράδειγμα:

• Είναι κατάλληλο να διακόψετε σταδιακά την καφεΐνη 10 περίπου ημέρες πριν την έναρξη της δίαιτας. Μια απότομη διακοπή των καφεϊνούχων ροφημάτων μάλλον θα προκαλέσει πονοκεφάλους και ευερέθιστη διάθεση.
• Συστήνεται, επίσης, να διακόψετε – και πάλι σταδιακά – την κατανάλωση ζάχαρης, γλυκών, σοκολάτας, οινοπνευματωδών ποτών, γαλακτοκομικών, τροφών πλούσιων σε λιπαρά και δημητριακών που περιέχουν γλουτένη – μια πρωτεΐνη που εντοπίζεται στο κριθάρι και στη σίκαλη.
• Αυξήστε σταδιακά την κατανάλωση φρούτων και λαχανικών, φυσικών χυμών, ρυζιού, ελαιόλαδου και τσαγιού. Αντικαταστήστε, επίσης, το νερό της βρύσης με καλής ποιότητας εμφιαλωμένο νερό. Προσοχή! Πολλά εμφιαλωμένα νερά είναι απλά νερό βρύσης σε συσκευασία. Επιλέξτε προσεκτικά εμφιαλωμένο νερό, καταναλώνοντας τουλάχιστον 1,5 λίτρο ημερησίως.
• Αντίστοιχα, μετά το πέρας της αποτοξίνωσης, η μετάβαση σε πλήρη διατροφή θα πρέπει να γίνει σταδιακά.
• Κατά τη διάρκεια της αποτοξίνωσης, ανάλογα φυσικά με το είδος της, μπορείτε να καταναλώνετε ξηρούς καρπούς, όσπρια, ψάρι – κατά προτίμηση φρέσκο και ψητό – καστανό ρύζι, ψωμί ολικής άλεσης, σκόρδο και βλαστούς από φασόλια, φακές, ρεβίθια, λιναρόσπορο, σουσάμι, κριθάρι, σόγια.
• Επίσης, ανάλογα πάντοτε με τη δίαιτα που θα επιλέξετε, θα πρέπει να καταναλώνετε συχνότερα αφεψήματα βοτάνων, εκτός του τσαγιού, όπως δυόσμου και θυμαριού και τζίντζερ.

9 τροφές που πρέπει να αποφεύγετε σε μια δίαιτα αποτοξίνωσης

1. Γαλακτοκομικά.
2. Κόκκινο κρέας.
3. Επεξεργασμένες τροφές, ή τρόφιμα με συντηρητικά.
4. Καφέ, αλκοολούχα ποτά λόγω της αφυδάτωσης που προκαλούν. Ορισμένοι περιλαμβάνουν εδώ και το τσάι.
5. Γλυκίσματα.
6. Κάπνισμα – ακόμα και το παθητικό.
7. Άσπρο ψωμί, δημητριακά.
8. Αλάτι.
9. Αναψυκτικά.

Τι άλλο πρέπει να προσέξω σε μια δίαιτα αποτοξίνωσης;

Σύμφωνα με τους θιασώτες των αποτοξινωτικών διατροφικών προγραμμάτων, υπάρχουν συγκεκριμένες ενέργειες που μπορούν να καταστήσουν τη δίαιτα ακόμη πιο αποτελεσματική. Ορισμένες από αυτές, για την αξία των οποίων δεν υπάρχει ομοφωνία μεταξύ των ειδικών, είναι:

• Η χρήση καθαρτικών ουσιών και κλυσμάτων για τον πλήρη καθαρισμό του εντέρου από τοξίνες που θα μπορούσαν να εισέλθουν ξανά στην κυκλοφορία του αίματος. Πολλοί ειδικοί έχουν εκφράσει σοβαρές αμφιβολίες για την αξία αλλά και τους πιθανούς κινδύνους που ενυπάρχουν σε αυτές τις πρακτικές.
• Ορισμένοι συστήνουν τη χρήση βιταμινούχων σκευασμάτων για την αντιμετώπιση ορισμένων ενοχλητικών παρενεργειών της δίαιτας αποτοξίνωσης.
• Άλλοι συστήνουν την εφαρμογή της δίαιτας σε συνδυασμό με την επίσκεψη σε ένα κέντρο σπα, με σάουνα, μασάζ κτλ.
• Μην διακόπτετε ποτέ λόγω της δίαιτας κάποια φαρμακευτική θεραπεία.
• Συμβουλευτείτε σχετικά από το γιατρό σας προτού αναλάβετε τη δίαιτα. Ζητήστε τη γνώμη του για το διατροφικό πρόγραμμα που σκοπεύετε να εφαρμόσετε και παρακαλέστε τον να σας εκθέσει με σαφήνεια οποιαδήποτε πιθανά προβλήματα ενδέχεται να προκαλέσει στην υγεία σας.

Ποιοι δεν πρέπει να κάνουν δίαιτες αποτοξίνωσης

Πάντοτε πρέπει να συμβουλεύεστε έναν ειδικό – διαιτολόγο ή διατροφολόγο – προτού κάνετε κάποια δίαιτα αποτοξίνωσης. Ακόμη και οι υποστηρικτές των αποτοξινωτικών διαιτών τονίζουν πως συγκεκριμένα άτομα δεν πρέπει να εφαρμόζουν τέτοιου είδους δίαιτα. Αυτά είναι:

• Γυναίκες που βρίσκονται σε εγκυμοσύνη ή σε περίοδο θηλασμού.
• Παιδιά.
• Άτομα που πάσχουν από διαβήτη, υποθυρεοειδισμό, καρδιακές παθήσεις, νευρική ανορεξία ή βουλιμία, νεφρική ή ηπατική δυσλειτουργία, στομαχικά έλκη, ασθενές ανοσοποιητικό σύστημα, επιληψία, καρκίνο, καταληκτική ασθένεια, ενεργές μολύνσεις ή ελκωτική κολίτιδα.
• Λιποβαρή άτομα.
• Άτομα εθισμένα στο οινόπνευμα ή σε ναρκωτικές ουσίες.
• Άτομα που υπέστησαν πρόσφατα χειρουργική επέμβαση ή σοβαρά εγκαύματα.
• Άτομα που έχουν ήδη εφαρμόσει δίαιτα αποτοξίνωσης δύο φορές το ίδιο έτος.

Σε περίπτωση που κατά τη εφαρμογή της δίαιτας αισθανθείτε ζαλάδες, καρδιακές αρρυθμίες, ναυτίες ή αναγούλες καθώς και χαμηλή αρτηριακή πίεση διακόψτε αμέσως τη δίαιτα και απευθυνθείτε στο γιατρό σας.